114 Cesur Kadın

Sosyal medyada başlayan bir projeydi imza:Kizin. 114 kadın babamiza mektup yazdık ve bir kitapta bulustuk. Kalbim kaldırdığınca tek tek okuyorum mektuplari, yüzleri, sesleri ile birlikte.

O kadar samimi ki mektuplar, o kadar cesur ki yürekler. Bazıları babasına hiç söylemediklerini, sitemlerini, hesaplasmalarini kitaba yazıp tüm Turkiye ile paylaştılar ama hala babalarina kitaptan bahsedemiyorlar. Benim gibi...

Bazıları ise yaşadıkları harika baba- kız iliskisini bu eşsiz kitapla taclandirdilar ve babalarına hediye ettiler.

İstanbul'da, aydınlık bir günde, boğaz manzaralı seçkin bir mekan olan Portaxe'da yazarlar olarak toplandık ama ne manzara, ne de İstanbul umurumda degildi. Eskişehir'den bir gun için oraya gitmek zor olacakti ama duygularimi kitaba koymaya karar vermekten zor olamazdi. Oradaki her kadınla tokalasmak, konuşmak ortak duygularda buluşmak paha bicilemez bir firsatti.

İclerinde biri vardı ki beni en derin ve yüzleşmek istemediğim
ozlemimle farkinda bile olmadan herkesin icinde basbasa bıraktı. Bu kişi 114 kadından biri degil, onlardan birinin babasıydı.
Ersan ERDURA, kızı Ayca'ya olan sevgisini kelimeleriyle, gozleriyle anlattikca, nefes alamadığımı, ilk defa neye sahip olamadigimi ve asla olamayacagimi hissettim. İlk defa baskasının babasının sevgisini kıskandım. İlk defa benim babam da beni boyle sevseydi, bana boyle baksaydı, benimle boyle gurur duysaydı dedim. O anda ona sarılmak, ağlamak ve icimde babama söyleyemediğim ne varsa ona söylemek istedim. O'na sarıldım. Hem mutlu hem zavallı hissettim o anda. Söylemek istediklerimi soyleyebildigimi sanmıyorum. Aslinda konusabildigimden bile emin değilim.

Oraya kendi hikayeleriyle gelen bircok kadindan ozur diliyorum. Bu yazıya başlarken amacım 114 kadinin buyuk buluşmasını, heyecanimi, orada yasananlari anlatmakti ama öyle olamadi malesef.

Ben orada kendi gercegimle yüzlestim, hayalimdeki babama sarilir gibi sarıldım, "keske sen de beni sevseydin" sitemimi baskasinin babasiyla paylastim, seninle konusur gibi baba.

Bu projeyi hayata geçiren sevgili Banu Tozluyurt, Selgin GB ve Esra Aylin Akalin, bana verdiginiz bu degerli hediyenin benim için anlamını ifade edebileceğimden emin değilim. Kuru bir tesekkur ve minnettarim demek yeterli olursa, cok minnettarim, tesekkur ederim.


ve....Ersan ERDURA...size nasıl tesekkur ederim ki? Artik babam ve benimle ilgili bu son yazimdir. Sizinle bu özlemi noktalıyorum.

Duygularını paylaşan tüm yazarlara bu kitabin ortaya çıkmasına emek verdigi icin sonsuz tesekkurler.

Hepiniz varliginizla, paylasimlarinizla ve tum samimiyetinizle o gün, orada kendimi büyük bir ailenin parçası gibi hissettirdiniz.



Yazmanın tadına doyum olmuyor...

İsini bilmeyen idarecilere sözüm var!

Devlete ait okullarda idareci ve ogretmen arasinda profesyonellik, nezaket, kaliteli iletisim arayip da bulamadigim sey.




Kimlerle çalışacağınızı seçemiyorsunuz? Kimler tarafından yönetileceğinizi de seçemiyorsunuz. Ben 50 kusur yasına gelmiş, bilmemkac yıllık egitim ve idareci gecmisi olan, bir okul psikolojik danışmanının ne is yaptığından bir haber bir idareciyle çalışmayı reddediyorum!

İsin kötü yani tüm enerjimi alıp götürme, motivasyonumu yerle bir etme becerisine sahip, yonetici yetkisini hasbel kader almis sonra da gerisini koyvermis kişilerin eğitilmesi mümkün degil. Çaresizliğim de bu noktada başlıyor zaten.

Ciddiye alsam, anlatsam, açıklasam olmuyor. Susup otursam hiç olmuyor. Bu yazı da çaresizliğimin bir sonucudur.
Yazmanın tadına doyum olmuyor...

Eskişehir oyun grubu,Facebook

Sorularım var sana duysan da duymasan da.

Senin hakkında ne düşündüğümü hiç merak ettin mi?
Sen de benim gibi ağladın mı yorganın altında gizlice?

Sen yaşlanıyorsun...
Ben bekliyorum...

Birgün bana ihtiyaç duyarsan yanıma gelebilecek misin? Gelsen hayatımdan içeri sessizce girebilecek misin?
Ama sen rahat ol...Bir gün yanıma gelirsen birşey söylemene gerek yok senin. Evimde yerin hazır olacak ama kalbimde asla dolduramayacağın boşluğun hep kalacak bunu bilesin.

Küçükken seni hep bekledim, bir keresinde anneme kızdığımda " ben babamın yanında yaşayacağım!" dedim. Halbuki senin yanın neresi ben hiç bilemedim.
Sonunda senden birşey beklememeyi öğrendim.

Onca yıl hiç merak etmedin mi? Tamamen vaz mı geçtin benden?
Oysa ben neler neler merak etmiştim....Ben sırf çizgi film istiyorum diye sen izlediğin programdan vazgeçer miydin? Benim erkek arkadaşlarımla tanışır mıydın? Sana dertlerimi açabilir miydim?Birlikte gülebilir miydik? ya da ağlayabilir miydik acaba?....Cevabım yok işte bunlara. Tek bildiğim öğrenmek için geç kaldığımız. O zamanlar sen bir adım atabilseydin eğer, ben hazırdım koşmaya.

Şimdi 36 yaşımdayım, evliyim, bir de oğlum var. Sen hepsine geç kaldın, merak ettin mi bilmiyorum ama eşim senin yerine dayımdan aldı terk ettiğin emanetini, torunun seni pek bilmiyor, zaman zaman senin iki deden var diyorum, onun da eksiklik yaşamasını istemiyorum ama ne anlatayım ki başka, seni ben de bilmiyorum. Şimdi burada yazacak kadar cesur değilim ama Ege ile tanıştığın gün ben bir kez daha ve son kez hayal kırıklığına uğradım...

Seni çok seyrek de olsa, zorla da olsa arayan ben,
İşte bu yüzden artık aramıyorum, peki sen niye aramıyorsun beni?
Bu yüzden evimin adresini bilmiyorsun hala, gelmenden korkuyorum. Gelirsen çünkü içeri alırım seni, kendimi tanıyorum. Ben senin gibi bencil olamıyorum.

Terk ettiğin, hayal kırıklığına uğrattığın küçük kızı hiç büyütemedim. Seni her düşündüğünde ağlıyor bu kız. "Alış, kabullen ve bırak artık" diyorum. Biraz sessizleşiyor... bazen ona kızdığımdan susuyor, bazen artık babasına ağlayan kocaman bir kadın gibi göründüğünü bildiğinden, utanıyor. Bazen de onu sevenleri üzeceğini bildiğinden gizlice içten içe ağlıyor ve o anları hiç kimse bilmiyor.

Sana ilk kez "baba" demeden önce kaç defa düşündüğümü, ne kadar zorlandığımı hiç farketmedin bile. Nasıl fark edesin ki? Sen ne bakıyorsun, ne de baktığını görüyorsun. Ömrün boyunca sana benden başka 4 çocuk "baba" dedi zaten ve sanırım bu da sana yetti. Ama bil ki beni kızım diyerek kucaklayan, gelişini kapılarda beklediğim, kucağına oturup televizyon seyrettiğim, şımardığım, gezdiğim, öptüğüm, sarıldığım bir babam hiç olmadı benim.

Bıraktığın boşluğu, yalnızlığı kalbimde taşıyorum ve sen dahil kimse değiştiremiyor bunu, BABA!

Benim babam İbrahim Ceyhan'dır.

İmza:Kızın benim için çok önemli bir kitap oldu. Elime geçeceği günü sabırsızlıkla bekliyordum. Bugün geldi. İlk isim kendi yazımı okumak oldu, oldu ama iyi mi oldu?

Kendi yazdığını okuyup bir insan daha kaç kere üzülebilir. İçim sızlıyor yine bu aksam.

Hıçkıramıyorum gürültü olmasın diye...Boğazımda dugumlendi, ne cok şey. Bazen cocuk olmak istiyorum yeniden, zamanı döndürmek ve olması gerekenleri oldurmak istiyorum.

Hayatımda beni seven, destek olan tek erkeğe tekrar sarılmak ve onu ne kadar özlediğimi, ona ihtiyacim oldugunu söylemek istiyorum. Cocukken köye gitmemek için direndiğim o yazları geri istiyorum...


Yazmanın tadına doyum olmuyor...

Aşağılanmak nedir bilir misin?

Annenin çocuğunun yanında “Hiç ablası gibi değil, bunun dersle, ödevle alakası yok” demesidir…

Görüşme sırasında kocanın karısını sürekli susturması, “hoca hanım sen ne varsa bana anlat, o anlamaz’ demesidir…

Meslektaşın meslektaşa “çocuğa böyle yaklaşacaksın, bak ben sihirli dokunuşumla bir günde onu düzelttim” demesidir.

Bir müdürün törende mikrofonu eline alıp, kah sessiz olmuyorlar kah SBS puanlari düşük diye öğrencilere küfür etmesidir.

Annenin çocuğuna, öğretmenin öğrencisine, kocanin karisina hakaret etmesi, dövmesidir aşağılama…

Aşagılanmaların ortak noktası, madur olan çocuğa karşısındaki kişi tarafından ne kadar değersiz olduğunun hissettiriliyor olmasidir. Eger bunu yapan, çocuğun ebeveyni, deger verdiği öğretmeni ise bununla baş etmek çocuklar için malesef daha da zor hale gelir.

Yürümeye başlayan bir çocuk fiziksel olarak büyümüştür ve annesinden bağımsızlığını önce fiziksel olarak kazanır. Bilişsel gelişim ilerledikçe düşünebilme, muhakeme edebilme, anlamlandırabilme yetenekleri de gelişir. Tüm bunların sonucunda çocuk anneden duygusal olarak bağımsızlığını adım adım ilan eder ve kendi kararlarını kendi verebileceğini, kendi seçimlerinin olacağını hissettirmeye, kendine güven duymaya, anne olmadan da toplum içine karışmaya başlar.

Çevresi tarafından sürekli aşağılanan bir çocukta özgüven sağlıklı gelişemez, kendisini güvende hissetmeyen çocuk tedirgindir, dış dünyaya karşı daima savunma halindedir çünkü sürekli bir saldırı beklemektedir. Bu şekilde de anneden bağımsızlığını kazanamaz… Yaş ilerledikçe kendine güven problemini aşamayan, duygusal bağımsızlığını kazanamayan gençler, anneye karşı olumsuz duygular beslese bile onun onayini almadan harekete gecemeyen yetişkinlere dönüşürler.

Burada bir patolojik tablo yarattığımın farkındayım. Resmi net çizebilmek için olabilecek en kötü senaryoyu yazdım aslında.

Elbette zaman zaman hepimiz çocuklarımızı başka çocuklarla kıyaslama durumu yaşıyor olabiliriz ya da bir kere “beceriksiz” diye kızıp bağırdığınız oğlunuz büyüdüğünde “sizden nefret eden ama sürekli de sizin onayınıza ihtiyaç duyan, bağımsızlığını kazanamamış, kendisi de çocuğunu aşağılayan bir babaya dönüşecek” demiyorum. 

Altını çizerek anlatmak istediğim noktayı aslında son bir paragrafla vurgulayarak yazımı kapatayım. Özgüven gelişimi, duygusal bağımsızlığın kazanılmasında önemli bir etkendir. Bunda annenin, babanın ve yakın çevrenin çocuğa olan yaklaşımı belirleyicidir.

Anne çocuğuna “aman be bi şeyi de yapamadın” dedi diye perişan mı hissetsin diye sormuştu arkadasım ve "Anneliğin Ötesinde" kitabının yazarı sevgili Gülüş Türkmen.

Cevap veriyorum: Sevgisiz bir ortamda büyüyen, aşağılanmaya sık sık ve uzun süre maruz kalan çocuğunuzun psikolojisi olumsuz etkilenir. Kısacası “bi-kereden bişey olmaz”

Yazmanın tadına doyum olmuyor...

Kafası karışmış bir anneyim, kayip Psikolog aranıyor!

Ana haberde metal aritmetik programına katilan cocukların yarışması vardı geçenlerde. Başlık da "zeka küpü minikler!" bu başlık bana itici geldi ama burada yazacaklarım bununla ilgili değil.

Röportaj yapılan cocuklardan biri 5 yasında olduğunu söyledi. Kafadan yaptıgı toplamayı görünce şaşırmamak elde degil. Burada beni etkileyen toplama yapabiliyor olması degil, dikkatini yonlendirebiliyor ve çevredeki uyaranlardan kendisini soyutlamayı basararak üstün bilissel aktiviteleri gerceklestirebiliyor olması. Yani bir nevi beynini egitiyor.

"Acaba ben de Ege'yi göndermeli miyim?"

"Hatta göndermeli miydim?"

"Bunca zaman, zaman mı kaybettim yoksa?"...

...derken buldum kendimi.

Hırs mı yapıyorum yoksa makul bir endise mi yasiyorum?

Gitmese ne olur ki?

Şimdi Ege bu çocuklarla aynı sınıflarda okuyacaksa o zaman bastan 1-0 mı yani durum?...

Nerden cikti simdi bunlar?

Ege'yi farklı aktivitelere yönlendirmek ve potansiyelini gelistirme sansi vermek mi bu, yoksa kaygılanmis bir annenin gözünün dönmesi mı? yoksa sahalara yeni bir yarış atı mı sürme hazırlığındayım?

Göndereyim sevmezse gitmesin desem, o zaman istemediği hatta belki zorlandigi durumlarda vazgeçmenin normal olduğunu mu öğretmiş olurum. Bunu öğretmek istemem dogrusu.

Göndermezsem ilgisini nasıl keşfedecek? Farkli seyler denemeden kendisini nasıl tanıyacak? Potansiyelini nasıl yakalayacak? O çocuklarla aynı sınıfta okurken kendisini nasıl eksik hissetmeyecek? Hissederse hissetsin zaten hayatta illaki ondan bazı yönleriyle ileri durumda çocuklarla aynı ortamlarda olacak. Başetmeyi öğrensin, aşırı koruyucu olmaya gerek yok! yaklaşım bu mu olmalı? 

Kendisinin talep etmesini beklemek zaten bastan anlamsız. Cocuk nerden bilecek Mental Aritmetigi yani?

 

Simdi ben burada abartiyor muyum? Yoksa bu dusunduklerimi dusunen baska anneler de var mi?

Göndermeli mi göndermemeli mi?

Cok bilen cok yanılır hesabı benimkisi...

Kaybolan Psikolog aranıyor!

Yazmanın tadına doyum olmuyor...

1 saat az uyumak çocukta neye mal oluyor?

Tam da Egenin artık öğlenleri uyumak istemiyorum dediği ve kreşte uyumayacağı bu dönemde ben Ege'nin öğlenleri hala uyumaya ihtiyacı olduğunu gözlemliyorken bir de okuduğum bu kitap beni ziyadesiyle düşündürdü. Ben huzursuz ola durayım sonuç değişmiyor, öğlen uykuları bizim evde resmen kalkmış durumda. Okuduğum ve çok beğendiğim ve bizim evdeki durumdan dolayı huzursuzlanmama da neden olan "Eyvah Çocuğum Büyüyor" adlı kitaptaki uyku ile ilgili bölümden en ilginç noktaları yazıp belki birazcık sizi de çocuklarımızın uyku saatleri konusunda huzursuz ederim ya da halihazırda gergin olan anneleri iyice gererim dedim.

Bugünkü çocukların (ilkokuldan lise çağına kadar) bundan 30 yıl önceki çocuklara göre günde bir saat daha az uyuduklarını bilmiyordum ama sebepleri çok bildik aslında; sosyal faaliyetlere aşırı zaman ayrılması, ağır ev ödevleri, esnek uyku saattleri, yatak odalarındaki televizyonlar, cep telefonları, anne-babanın suçluluk duyguları. Son maddeyi açayım biraz; çalışan ve eve geç gelen ebeveynler çocuklarıyla zaman geçirmek istedikleri için onlara yatağa gitmelerini söyleyen kötü kişi olmak istemiyorlar. Mesela Amerika Rhode Island'da yapılan bir çalışma liseye giden gençlerin %94'ünün uyku saatlerini kendilerinin belirlediğini ortaya koymuş. Ben liseye giderken bile annem hala beni 9.00'da yatırıyordu. Nasıl beceriyordu o kısmı hatırlamıyorum ama Ege liseye giderken ben onu 9.00'da yatırabilir miyim diye düşünmeden edemiyorum. Ben şimdi bile hala oğlumu o saatte yatırmayı başarabilmiş değilim de...

 



Aktigraf

Kitaba dönecek olursam, bir saat az uyumanın nasıl bir etkisi olduğunu araştıran bilim adamlarından Tel Aviv Üniversitesi'nde öğretim görevlisi Dr. Avi Sadeh bir deney yapar. 77 dördüncü ve altıncı sınıf öğrencisini 3 gün boyunca erken veya geç uyumalarını bildiren talimatlarla evlerine gönderir. Bileklerine Aktigraf denen uyku faaliyetlerini takip eden bir alet takar. 3 gün sonunda çocuklara nörobiyolojik bir test verir. Bir saatlik uykunun yarattığı verim farkı, 4. sınıf ve 6. sınıf arasındaki farktan daha büyük çıkar. Diğer bir deyişle daha az uyuyan bir 6. sınıf öğrencisi sınıfta ancak 4. sınıf öğrencisi kadar performans gösterir yani 1 saat daha az uyumak, iki yıllık bilişsel olgunlaşma ve gelişme kaybına eşit çıkar!



Brown üniversitesinden Dr. Monique LeBourgeois uykunun okul öncesi dönem çocukları üzerindeki etkisini araştırır. Araştırmada çocuklar günlük toplam uykuda geçen zamanları değiştirilmeksizin sadece Cuma ve Cumartesi günleri her zamankinden geç saatte yatırılır. Bu çocuklara IQ testi verilir ve hafta sonundaki her bir saatlik farkın 7 puana mal olduğu saptanır. Aynı şekilde Virginia Üniversitesinden Dr. Paul Suratt ilkokul öğrencileri üzerinde benzer bir çalışma yapar ve o da 7 puanlık bir düşüş saptar. Aynı zamanda uyku ile ders notları arasında bir ilişki olduğunu saptayan birçok araştırma da var. Minnesota Üniversitesi'nden Dr. Kyla Wahlstrom 7000'in üzerinde lise öğrencisiyle bir çalışma yapar. Derslerinden A alan öğrencilerin B alandan, B alan öğrencilerin C alandan 15 dk. fazla uyudukları tespit edilir. Carskadon'un Rhode Island'daki 3000'in üzerinde lise öğrencisi üzerinde yaptığı çalışmada da neredeyse birebir aynı sonuç çıkar. Anlayacağınız 15 dk. bile büyük önem taşıyor!

  

MRI taramaları sayesinde uyku üzerine birçok araştırma yapılabiliyor. Bu araştırmalardan çıkan birçok bulgu var ama beni en çok şaşırtan bulgu şöyle, Hipokamp: Beynin olumlu veya nötr uyarıcıları algıladığı, işlediği bölgesi. Amigdala: Beynin, olumsuz uyarıcıları işlediği bölgesi şeklinde kısa bir açıklamadan sonra beni şaşırtan sonuca gelelim; uykusuzluk en çok hipokampa zarar veriyor. Bunun anlamı şu; uyku sorunu yaşayan kişiler hoş olayları hatırlayamazken, kötü olayları rahatlıkla hatırlayabiliyorlar.

Araştırmalardan çıkan diğer bir önemli bulgu da, gün içerisinde öğrenilen bilgilerin gece işlenip kalıcı hale geliyor olması. Örneğin yabancı dil öğreniyorken edindiğimiz yeni kelimeler gecenin ilk bölümlerinde rüya görülmeyen, yavaş dalgalı uyku sürecinde sentezleniyor. Telaffuz motor beceriler, uykunun yine rüya görülmeyen ikinci aşamasında işleniyor, işitsel anılar bütün aşamalarda kodlanıyor. Duygu yüklü anılar ise uykunun rüya görülen anlarında işleniyor. Kişi gün içinde ne kadar çok şey öğreniyorsa gece de o kadar fazla uyumaya ihtiyaç duyuyor.  Çocuklar uykularının %40'tan falzasını yavaş dalgalı uykuda geçiriyorlar. Bu da şu anlama geliyor iyi bir gece uykusu çocukların yeni kelimeleri, zaman çizelgelerini, tarih bilgilerini uzun vadeli öğrenmeleri açısından çok önemli.

  

"Az uyuyan çocuklar zayıf olurlar" bu inanış artık tarihe karışıyor. Aslında daha az uyuyan çocuklar, daha fazla uyuyan çocuklara oranla daha şişmanmış. Merak edenleriniz için işleyişi açıklayayım. Uykusuzluk, açlığı haber veren grelin hormonunda artışa(uykusuz kaldıkça daha çok acıkıyoruz), açlığı bastıran leptin hormonunda azalmaya neden olurken, kortizol hormonunun da artmasına neden oluyor. Kortizol vücudu yağ üretmesi için harekete geçiren hormon. Vücuttaki yağın yakılmasında rol oynayan büyüme hormonu da az uyuyan kişilerde az salgılanıyor. Kısaca, az uyursan vücüdun yağ üret diyor, üstelik olanların da yakımını durduruyor.

Son olarak tam karanlık ortamda çocuklarda ve yetişkinlerde beyin melatonin salgılar bu da uyku getirir. Ergenlerde ise durum farklı. Ergenlerde beyin melatonini çocuk ve yetişkinlere göre 90 dk. daha geç salgılamaya başlar. Eğer evde geç uykuya dalan ergen çocuğunuz varsa bu bilgi sanırım tüm ailenizi rahatlatacak. Ben de aklımın bir kenarına yazdım. Ergenleri sabah yataktan kazıyarak çıkarmanın da bilimsel açıklaması bulunmuş. Sabahları beyinleri melatonin salgılamaya devam ettiği için vücut uyku durumuna dönmek istiyormuş. Güzel olan şu ki Amerika'da bu bilgiye dayanarak bazı okul bölgeleri sabahları okullarının başlangıç saatlerini 1 saat ileri almaya karar vermişler. Sonuç olarak Minnesota'da saat değişikliği en çok başarılı öğrencileri etkilemiş. 1 saatlik fazladan uyku başarılı öğrencilerin SAT(sayısal, sözel akademik yetenek testi) sayısal puanlarını 56, sözel puanlarını 156 puan yükseltmiş.

Kaynak: "Eyvah Çocuğum Büyüyor" Po BRONSON&Ashley MERRYMAN. Basım 2010.

Övgünün ters etkisi

Columbia Universitesinin yaptigi bir araştırmaya göre, Amerikalı ebeveynlerin %85'i, cocuklarına akıllı olduklarını söylemenin onemli olduğunu düşünüyormuş.

Turkiye'de bu araştırma yapılsa pek farklı bir sonuc çıkmazdi herhalde.

"cok akıllı benim oglum, teyzesi"... hiç düşünmeden sıklıkla söylediğimiz bir cümle!

Bizde övgünun sadece kelimelerle sinirli kalmayip, kreşlerde bir de sticker uygulamalariyla somutlastirildigini görüyorum. "Dişlerini fırçaladigin icin al sana bir sticker", "yemeğini bitirdiğin icin al sana başka bir sticker". Böylece cocuklar cok başarılı olduklarını, iyi isler yaptıklarını düşünüyorlar. Her yaptıkları takdir ediliyor, hem de herkes tarafından.

 

 

Çocugumuza surekli akilli oldugunu soyledigimizde buna kendisinin de inanması halinde ki -bunu cagristiran bir atasozumuz bile var; "Bir seyi kırk kere soylersen olur"- kendine güvenecegi ve zorluklar karşısında pes etmeyeceğine inanıyoruz. Buna Amerikali annelerin de %85'i inanıyormuş. Hatta biraz daha abartip o donemlerde Amerika'lilar çocuklar arasında yapılan yarismalara kotu gozle bakıyor, ogretmenler kirmizi kalemle hatalari isaretlemeyi birakiyor, hatta Massachusetts'te arkadaslarinin karsisinda sendeleyerek kucuk dusmesinler diye ogrencilerin jimnastik dersinde ip olmadan "ip atladiklari" bir okul bile peydahlaniyor.

Oysa bu alanda yapılan araştırmalar durumun farklı yönde olabileceğini ortaya koymuş; çocuklara "akıllı" etiketi yapıştırmak, beklentilerin altında performans göstermelerine sebep bile olabilmekteymiş.

 

Dr. Carol Dweck 10 yıl boyunca Newyork'un 20 farklı okulundaki 500 öğrencide övgünün etkisini araştırmış. Araştırmacılar her sınıftan çocuklar seçip onlara herkesin kolayca yapabileceği birçeşit bulmacadan oluşan sözsüz bir zeka testi uygulamışlar ve sonunda aldıkları puanları belirtip onlara tek bir övgü cümlesi söylemişler. Bir kısım öğrenci zekalarından (bu konuda çok iyisin), bir kısım ise çabalarından (belli ki çok bulmaca çözmüşsün) dolayı övülmüşler. Ardından biri diğerine göre daha zor olan 2 test daha aynı çocuklara gösterilmiş. Çabalarından dolayı övgü alan öğrencilerin %90'ı daha zor olan bulmacaları seçerken, zekalarından ötürü övülenlerin büyük çoğunluğu kolay olanı seçmiş. Yani anlayacağınız "Akıllı" çocuklar işin kolayına kaçmış!

 

Neden?

 

Dweck'e göre "Akıllı" çocuklar utanılacak duruma düşme riskine girmemişler. Ben de şunu eklemeliyim ki anne-baba, öğretmen ve arkadaşlarının gözündeki konumlarını korumayı seçmişler ve onların beklentilerini boşa çıkarmaktan korkmuşlar. 

 

Okuyunca beni daha da endişeye sevkeden şey ise araştırmanın ikinci yarısı oldu. Daha sonra aynı öğrencilere seviyelerinin üzerinde iki test vermişler ve tabii ki hepsi başarısız olmuş. Çabalarından dolayı övülen çocuklar teste fazla konsantre olamadıklarını söylerlerken, "Akıllı" çocuklar başarısızlıklarını aslında o kadar da akıllı olmadıklarının kanıtı olarak görmüşler.

 

Araştırmanın son aşamasında ise tüm çocuklara ilk aşamadaki kadar kolay bir test daha verilerek hepsinin başarılı olması sağlanmış. Sonuçlar karşılaştırıldığında çabalarından dolayı övülenler ilk başlangıçtaki puanlarından %30 fazla, zeki oldukları için övülenler ise ilk puanlarından %20 daha az almışlar. Bu sonuç araştırma yapanları bile şaşırtmış, yanlış övgünün bu kadar yüksek oranda ters etki yapacağını beklemiyorlarmış.

 

Kısaca; verdikleri çabaya vurgu yapmak çocukların kontrol edebilecekleri bir özellikken, doğuştan getirdikleri zekaya vurgu yapmak üzerlerinde kontrolleri olmayan bir durum ve bu çocuklar bir başarısızlıkla karşılaştıklarında nasıl tepki vereceklerini bilemiyorlar. Ayrıca "Akıllı" çocuklar şöyle de düşünüyor "akıllıyım, o zaman çaba harcamama gerek yok!" Bu etki okul öncesi dönemdeki çocuklar da bile saptanmış.

 

O zaman övgu nasıl yapılmalı? sorusunu sormak gerekiyor.

1- Övgü belli bir noktaya odaklanmalı ve somut olmalı.

Buna bir ornek çalısmayı anlatarak cevap vereyim.

Notre Dame Üniversite'sinde sürekli kaybeden hokey takımında övgünün etkisi denenir ve takım Play-off'lara kalır. Övgü faydalı olmuştur. Arastirmalara gore ovgünün faydalı olabilmesi icin belirli bir noktaya odaklanilmasi gerekiyor ve bu çalısmada da hokey takımının oyuncuları rakibin kalesini yoklama sayılarından dolayi ovulmusler.

2- Samimi olmalı. Biz yetiskinlerin aldığımız sahte bir iltifatı anlayabilmemiz gibi 7 yasından büyük cocuklar da övgünun samimiyetini irdelerler.

3- Övgü sonuca değil, süreçteki çabaya yapılmalı. Cocuklar yaptıkları isin sonucuyla degil, surecle ilgilidirler. Asırı övgü onları sonuc odaklı yapar ve sonunda derslerini anlamak icin degil not icin çalışan cocuklar olup çıkarlar.

 

 

Bu yazıda "Eyvah Çocuğum Büyüyor" Po BRONSON&Ashley MERRYMAN, kitabından yararlanılmıştır.

Yazmanın tadına doyum olmuyor...